معرفی اداره مالکیت فکری و تجاری سازی دانشگاه اصفهان
اداره مالکیت فکری و تجاری سازی دانشگاه اصفهان از سال 1389 فعالیت رسمی خود را در حوزه معاونت پژوهش و فناوری شروع نمود و هدف آن حمایت از دارایی های فکری اشخاص حقیقی و حقوقی دانشگاه در سطح ملی و بین المللی و ارتباط علمی (ارزیابی و استعلام اختراعات) با اداره ثبت اختراعات کشور است.
اهم فعالیت های اداره مالکیت فکری و تجاری سازی عبارتند از:
1. ارزیابی اختراعات با همکاری اداره ثبت اختراعات
2. پیگیری امور ثبتی اختراع ها توسط کارشناس اداره و نماینده حقوقی دانشگاه از مراجع قانونی ثبت
3. حمایت مالی و معنوی از مخترعین و نوآوران دانشگاه جهت ثبت طبق ضوابط جاری
4. مشاوره و اطلاع رسانی به صورت مجازی(سایت دانشگاه) و فیزیکی (کارشناس دفتر)
5. پیگیری ثبت اختراعات و اکتشافات اعضای هیأت علمی دانشگاه اصفهان
مفهوم مالکیت فکری
حقوق مالکیت فکری، مفهوم حقوقی نوینی است که از فعالیتها و محصولات فکری در زمینههای تجاری، علمی، ادبی و هنری حمایت می کند وشامل دو بخش مالکیت صنعتی و مالکیت ادبی و هنری است. در بخش مالکیت صنعتی عمدتاّ حق اختراع، علائم صنعتی و تجارتی، طرحهای صنعتی و نشانههای جغرافیایی مطرح می شود؛ و در بخش مالکیت ادبی و هنری، حقوق مولفان، مصنفان، هنرمندان و پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانهای و حقوق جانبی مربوط به کپی رایت که شامل آثار دیداری و شنیداری می باشد، مورد بررسی قرار می گیرد.
به بیان سادهتر میتوان گفت که حقوق مالکیت فکری در برگیرندة دو شاخة ذیل است:
- مالکیت صنعتی؛
- حقوق ادبی و هنری(کپیرایت) و حقوق جانبی.
توجه حقوق مالکیت صنعتی بیشتر بر عناصر صنعتی یک کالا یا یک خدمت معطوف است و شامل: - علائم تجاری؛
- اسمهای تجاری؛
- علائم یا نشانههای جغرافیایی؛
- حق اختراع؛
- طرحهای صنعتی؛
- اسرار تجاری؛
- مدلهای اشیاء مفید (کاربردی) یا نمونههای اشیاء مصرفی است.
بنابراین، نظام حقوقی گسترة وسیعی از خلاقیتها و آفرینشهای فکری در بخشهای نامبرده بر اساس صلاحیتها، موازین و با محدودیتهای خاصی که به دارندة قانونی آن تعلق میگیرد را میتوان با عنوان حقوق مالکیت فکری در نظر گرفت.
بر اساس ماده دوم کنوانسیون تأسیس سازمان جهانی مالکیت فکری (مصوب ژوئیه ) حقوق مالکیت فکری عبارت است ازحقوق ناشی از:
- فعالیتهای ادبی، هنری و علمی؛
- اجرای برنامههای هنرمندان مجری و پخش؛
- اختراعات؛
- اکتشافات علمی؛
- طرحهای صنعتی؛
- علائم تجاری و خدماتی؛
- حمایت در برابر رقابت غیرمنصفانه.
در یک تقسیمبندی دیگر میتوان گفت که حقوق مالکیت صنعتی شامل دو محور است:
الف: حقوق مربوط به علائم مانند علائم تجاری و علائم جغرافیایی که در صورت حفظ شکل متمایز خود میتوانند تا مدت نامحدود مورد حمایت واقع شوند.
ب: حقوق مربوط به اختراع و طراحی صنعتی که شامل اختراعات، طرحهای صنعتی و اسرار تجاری میشود و مدت حمایت از آنها معمولاً محدود است:
حقوق مالکیت ادبی و هنری هم به طور کلی شامل دو بخش متمایز است که عبارتند از:
الف- حق مؤلف، حق نسخهبرداری یا حقوق پدیدآورندگان اصلی آثار؛
ب- حقوقجانبی یا حقوق اجراکنندگان، تولیدکنندگان آثار صوتی و سازمانهای پخشکننده.
به طورخلاصه، باید گفت که حقوق ادبی و هنری عبارت از حق پدیدآورنده اثر یا آثار ادبی، هنری و علمی در نامیده شدن اثر یا آثار به نام او و همچنین حق انحصاریاش در تکثیر، تولید، اجراء، ارائه و استفاده از آن اثر یا آثار است. کپیرایت از نظر لغوی به معنای حق نسخهبرداری یا حق مؤلف است. از نظر اصطلاحی به حقوق پدیدآورندگان آثار ادبی، هنری و علمی اطلاق میشود که طیف گستردهای از آثار مکتوب تا آثار هنری، صوتی- تصویری، تجسمی، صنایع دستی، نقشة قالی، گلیم و حتی نرم افزارهای رایانهای را در بر میگیرد.
طبق کنوانسیون برن آثار ادبی و هنری مشتمل بر همه آثاری است که صبغه ادبی، هنری و علمی داشته باشند. هرگونه جزوه، کتاب، نوشتجات مربوط به کنفرانسها، سخنرانیها، خطابهها، نمایشنامهها، نمایشنامههای موزیکال، طراحی رقص، نمایشنامههای کمدی، تفریحی، پانتومیم، تصنیف موسیقایی با کلام و بدون کلام، فعالیتهای سینمایی و کارهای مرتبط، طراحی، نقاشی، مجسمهسازی، معماری، گراور، لیتوگرافی، آثار عکاسی، عکس، آثار جغرافیایی، نقشهبرداری و آثار علمی جزو مصادیق آثار ادبی، هنری و علمی است.
در مواد دیگری از کنوانسیون برن ترجمه، اقتباس، تنظیم موسیقی، تغییر و اصلاح آثار ادبی و هنری و آثاری مثل دایرهالمعارف و یا منتخب آثار را که در آنها آفرینش فکری مصداق پیدا میکند به عنوان آثار فرعی و جانبی قابل حمایت برشمردهاند.
کنوانسیون برن حمایت از برخی آثار را اختیاری دانسته و بر عهده قوانین ملی کشورهای عضو کنوانسیون محول کرده است که شامل: